مهمترین ضرورتهای استفاده از ITS در کشور ایران عبارتنداز:
* تراکم (افزایش تراکم حمل و نقل برون شهری کشور، یکی از مشکلات جدی در راهها و بزرگراههای کشور است)
* ایمنی (متأسفانه آمارتصادفات در ایران بسیار بالاست)
* انرژی (حمل و نقل بیش از یک سوم کل انرژی جهان را به مصرف میرساند. درایران نیز بیشترین تقاضای انرژی متعلق به بخش حمل و نقل میباشد)
* محیط زیست و آلودگی (ترافیک به عنوان یکی از آلایندهها سهم بزرگی در آلودگی محیط زیست دارد)
* بازار (بازارمحصولاتوخدمات ITS طی سالهای گذشته به سرعت رشد کرده است)
* مقتضیات فراملی بودن حمل و نقل (لازم است هر کشور نظام حمل و نقل خود را با دیگر کشورها سازگار و هماهنگ سازد)
در شبکه هوشمند ترابری ایران، سیستمهای خدمات مکانی با استفاده ازدستگاههای GPS و شبکههای مخابراتی مختلف، قادر به سرویس خدماتی همچون موقعیت، هدایت، کنترل و انتقال صدا، تصویر و خدمات دیگر ازطریق ارتباط بیسیم میباشد.
همچنین استفاده از نقشههای دقیق GIS نیز که توسط سازمانهای مختلف برای کاربریهای گوناگون تولید میشوند، نیز جزو اجزای اصلی اینگونه سیستمها هستند. اینگونه نقشهها (نقشههای شهری با مقیاس بزرگ، نقشههای کاربری با مقیاسهای کوچک) با ایجاد یک بستر GIS، یک محیط مجازی را از دنیای واقعیت برای ایستگاههای کنترل و دیگر مصرف کنندگان این سیستمها ایجاد میکند. از جمله کاربران و متقاضیان خدمات شبکه هوشمند ترابری ایران، میتوان به مدیریتهای شهری ذیل اشاره نمود:
- مدیریت سازمان ترافیک، برای مدیریت میزان بار ترافیک در خیابانهای مختلف شهر در ساعات مختلف شبانهروز.
- مدیریت شرکتهای بیمه، جهت مدیریت و نمایش تمامی وسایل نقلیه بیمه شده در سطح شهر ویا کشور.
- مدیریت سازمانهای خدمات اداری، جهت مکانیابی و مدیریت خودروهای آتشنشانی، آمبولانس و خودروهای امنیتی.
- بررسی و امکان سنجی نیاز سازمانهای انتظامی و نظامی، جهت مکانیابی، نمایش خودروهای پلیس و نظامی در سطح شهر و مدیریت آنهادر مواقع اضطراری
ناوگانهای حمل مسافر شهری و بین شهری. یکی از بزرگترین مشکلات شهرهای بزرگی همچون تهران در جابجایی مسافرین شهری در ساعات مختلف شبانهروز بودکه معمولاً عاری از مشکل نمیباشد.
تجهیزات ITS
* شناساگرهای جریان ترافیک (Dectectors, SENSORS)
* تابلوهای خبری متغیر (VMS).
* تلویزیون مدار بسته و نظارت تصویری (CCTV ).
* موقعیت یاب خودکار و سیله نقلیه (AVL).
* سیستم کنترل رمپ (Ramp metering).
* توزین در حرکت (WIM).
* سیستم ثبت و تشخیص پلاک خودرو (LPR).
* سیستم های پیشرفته اطلاعرسانی به مسافرین (ATIS).
* رادیو مشاور مسافر (TAR).
* دوربین های سرعت سنج.
سیستم های حمل و نقل هوشمند
الف) سیستم تعویض خودروی اشتراکی
یکی از سیستم های حمل و نقل ترکیبی (حمل و نقل ترکیبی استفاده از چند سیستم حمل و نقل مختلف در طی سفر را ممکن میسازد) که با کاربرد وسیع در حال حاضر استفاده میشود، سیستم تعویض خودرو است. افرادی که قصد سفر از مراکز شهری به محلی در اطراف را دارند که در آنجا سیستمهای حمل و نقل عمومی به آسانی قابل دسترسی نیست، با مراجعه به نزدیکترین ایستگاه راه آهن که سازگارترین مد حمل و نقل با محیط زیست است میتوانند به آسانی به محلی که خودرو تعویض رزرو نمودهاند انتقال یابند که در این محلها خودرو با هزینه بسیار کمی قابل اجاره میباشد. دسترسی این سیستم به طور گسترده در بعضی از کشورهای اروپایی و در مکانهایی از قبیل ایستگاه قطار و اتوبوس، مراکز خرید و غیره وجود دارد و زمانیکه شخص دیگر نیازی به استفاده از اتومبیل ندارد می تواند آن را به نزدیکترین پارکینگ تعویض اتومبیل تحویل دهد. نمونه ای از این سیستم پروژه TRANS-* است که یک سرویس اطلاعاتی پیش از سفر برای حمل و نقل ترکیبی کالا و مسافر است که در منطقه با تراکم جمعیتی زیاد باسل که بخشی از کشورهای فرانسه، آلمان و سوییس را در بر میگیرد.
ب) نقشه برداری لیزری صحنه تصادفات
جمعآوری اطلاعات از صحنه تصادفات ممکن است بسیار وقت گیر و در برخی موارد خطرناک باشد و زمانیکه مأمور تحقیق در حال جمعآوری مدارک لازم از صحنه تصادف است، ترافیک ناشی از آن ممکن است مخاطره آمیز باشد. شرکت فنآوری لیزر (LTI) طرح جدیدی را در روش نقشهبرداری لیزری بوجود آورده است این روش جدید نقشهبرداری که به نام «پرتوی با زاویه سمتی» نامیده می شود، با جمع آوری اطلاعات توسط نقشههای کد گذاری شدهای تحت نام MAP STAR که از قبل در گوشهای کار گذاشته شده انجام میشود و به مأمور تحقیق اجازه میدهد که در محلی کاملاً دور از صحنه تصادف، تحقیقاتش را انجام دهد. با استفاده از این فناوری صحنه و صورت حوادث 66% سریعتر از روشهای کنونی برداشت میگردد.
ج) سیستم های کنترل ترافیک
در شبکه راههای شهری در نقاط متعددی بین حرکتهای مختلف وسایل نقلیه و یا حرکت وسایل نقلیه و عابرین پیاده تداخلهایی وجود دارد که بی شک مهمترین این نقاط تداخل تقاطعهای شهری (چند راهه های شهری) میباشند. برای اعمال حق عبور به محورهای مختلف از چراغهای راهنمایی و رانندگی کمک گرفته میشود که بوسیله آن به طور متناوب حق عبور و یازمان سبز به محورهای مختلف داده میشود.
د) سیستم کنترل هوشمند ترافیک SCATS
سیستم SCATS یکی از سیستمهای کنترل ترافیک است که توسط کامپیوتر مرکزی و با دریافت اطلاعات از شناسگرها (detector) فرمان زمان بندی چراغ تقاطع های یک شبکه را صادر میکند این سیستم در بسیاری از شهرهای بزرگ و پر تردد کشورمان ایران از جمله تهران به کار رفته است.
اهداف اصلی این سیستم هوشمند:
*) فرمان توقف (ترافیک سبز)
*) تأخیر در تردد(ترافیک سنگین)
*) زمان سفر
4) سیستم کنترل هوشمند ترافیک RONDO
یکی دیگر از سیستم های کنترل هوشمند ترافیک RONDO یا کنترل چراغهای راهنمایی براساس بهینه سازی دینامیکی افق چرخش زمانبندی چراغ راهنمایی است که اهدافی شامل موارد ذیل را دنبال میکند:
* ایجاد تابع پیش بینی تقاضای ترافیک
* ایجاد تابع پراکنده کننده صفهای موجود به چندین تقاطع
* ایجاد تابع تعیین مستقیم طول خطها و انعکاس آن برای تعیین گردش مناسب.
* کنترل کلی برای حالت اشباع تا حالت جریان بالاتر از اشباع
* این سیستم کنترل هوشمند ترافیک در مناطق محدودی از کشور ژاپن مورد استفاده قرار گرفته است و متخصصین کشور ما نیز در حال بررسی و تحلیل نتایج استفاده از این سیستم برای بهینه نمودن آن هستند.
منبع: وبلاگ سه شهرساز